Maandelijks Archief: oktober 2014

Wijnjargon

30 donderdag okt 2014

Posted by in Terminologie

≈ Een reactie plaatsen

Tags

, , , , ,

Zoals de meeste mensen heb ik een hekel aan mensen die te pas en te onpas vakjargon gebruiken, vooral als zij de indruk wekken dat enkel en alleen te doen om te pochen, om te laten zien dat zij er écht wat van weten en dus beter zijn dan jij! Het schijnt dat ik daar erg gevoelig voor ben en dat ik snel het idee heb dat mensen denken dat ze beter zijn dan ik. Noem het een minderwaardigheidscomplex in combinatie met bewijsdrang… Maar! Dat neemt niet weg dat ik er een enorme hekel aan heb.

Dat gezegd hebbende: toen ik aan dit blog begon, liet ik dit stuk aan mijn zusje lezen, zodat zij suggesties ter verbetering kon doen. Ik had haar uitgekozen omdat ze kritisch kan (en durft) te zijn, zelf ook stukjes schrijft die soms gepubliceerd worden en omdat ze – ondanks haar interesse – bar weinig van wijn weet. Het leek mij een perfecte combinatie om mijn proeflezer te zijn. Terwijl ik met mijn neefje – haar zoon – zat te spelen, las zij mijn blog door. Telkens kwam ze met vragen over de betekenis van woorden: zogenaamd wijnjargon. Deze “taal” is mij blijkbaar zó eigen geworden dat ik het steeds gebruik, ook al is dat absoluut niet de bedoeling.

Zij onderstreepte deze “moeilijke woorden” en ik ging vervolgens aan de slag om de woorden eruit te halen. Mijn blog is immers bedoeld voor alle lezers en ik wil juist geen onbegrijpelijke wollige taal of vakjargon gebruiken. Ik wil dat iedereen mijn blog met veel plezier kan lezen en vooral niet het idee krijgt dat ik probeer te etaleren wat ik allemaal wel niet weet en hoe goed dat wel niet is. En al helemaal niet door het gebruik van jargon!! Maar al doende leert men: je ontkomt er niet aan, is mijn droevige conclusie. Ik heb natuurlijk geprobeerd er zoveel mogelijk uit te halen, maar sommige woorden moet je gewoon gebruiken.

Wijngekken onderling

Er zijn wel goede redenen te bedenken waarom mensen binnen hun eigen vak onderling gebruik maken van vakjargon. Het is namelijk zowel efficiënter als effectiever. Het is efficiënt omdat de ander gelijk weet wat je bedoelt. Als er een beter, treffender woord was geweest dan was dát woord wel het jargon geworden. De reden dat de term bestaat is vanwege de efficiëntie ervan. Je hoeft niets meer uit te leggen…

Doordat de ander meteen begrijpt wat je bedoelt kan je niet alleen sneller, maar ook béter tot de kern komen. Doordat de termen zo treffend zijn, kan je jezelf exacter uitdrukken en het gesprek tot een hoger niveau brengen. Dit is natuurlijk zeer effectief.

Kliekjesvormerij

Het is alleen zo jammer dat er ook mensen zijn die wijnjargon gebruiken om de verkeerde redenen, namelijk als vorm van snobisme, om erbij te horen of om indruk te maken. Nou, dan heb je aan mij de verkeerde. Zelfs als het gaat om het gevoel van saamhorigheid – klinkt goed toch? – vind ik het kliekjesvormerij waar ik niets van wil weten. Wijn is om van te genieten met mensen die je leuk vindt, niet met mensen die er verstand van hebben. Vind je het lekker? Dan is de wijn goed, zo simpel kan het soms gewoon zijn!

Ik was tot een paar dagen geleden nog was vastbesloten om deze blogpost nóóit te schrijven: ik ben geen wijnsnob, gebruik geen jargon, ik hoorde daar niet bij. Desalniettemin ben ik recentelijk dus tot de conclusie gekomen dat je er helaas niet aan ontkomt, daarom maak ik hieronder tóch maar een lijstje met termen en wat het betekent. Sorry, bij deze bied ik mijn excuses aan, ik gebruik jargon bij niet-vakgenoten, helaas…

Woordenlijst

Anthocyanen – de kleurstoffen in de schillen van (blauwe) druiven

Depot – bezinksel in de wijn

Vinificatie – het wijnmaakproces dat duurt van de pluk van de druif tot en met de botteling van de wijn

Viscositeit – de dikte van een vloeistof, de mate waarin hij stroperig is

 

Dit alfabetische lijstje vul ik aan wanneer ik weer een term heb gebruikt waar ik niet onder uitkwam. Het is dus een groeiende database, hopelijk niet té hard groeiend…

Als je in mijn teksten onverhoopt nog vaktermen/jargon tegenkomt die hier niet vermeld staat, laat mij dat dan weten zodat ik de lijst in elk geval compleet kan maken.

Wijngeuren – (wijnproeven stap 2)

27 maandag okt 2014

Posted by in Wijnproeven

≈ 2 reacties

Tags

, , , , , , ,

Ruiken vind ik zelf altijd het moeilijkste onderdeel van wijnproeven. Je steekt je neus in het glas en snuift, en snuift, en snuift… Wat ruik je nou eigenlijk? Je snuift nog eens, ergens ruik je wel iets bekends, maar wat is het? Hoe moet je het benoemen? Het doet je wel ergens aan denken, er komen allerlei herinneringen boven, er maalt van álles door je hoofd, terwijl je blijft ruiken. Uiteindelijk mompel je iets vaags over rijp fruit en neem je snel een slok.

Meestal ging het bij mij zo, nou heb ik ook geen goede neus, maar ik dúrfde vooral ook niet. Bang om het verkeerde te zeggen.

Iedereen heeft z’n eigen associaties en dat is bij wijnproeven nou eenmaal heel duidelijk onderdeel van het ritueel. Sommige mensen zeggen heel stellig dat ze er bepaalde dingen in ruiken, maar het zit er niet werkelijk in, vergeet dat niet! Laat je niet van de kaart brengen door dit soort mensen, het is alleen hún associatie met deze geur. Als jij een andere associatie hebt, is dat niet fout.

Waar de meeste mensen het over eens zijn, is de meest dominante geur die een wijn heeft. En die is heel makkelijk te vatten in een paar categorieën, waarvan de belangrijkste: fruit, bloemen, kruiden, aarde, hout, mineralen, chemisch. Als je je neus in het glas stopt en je ruikt, wat komt er dan als duidelijkste naar voren?

Als je de wijn door het glas walst en je ruikt dan nog eens, blijft de geur dan hetzelfde? Of verandert de geur?

Wat zegt de geur eigenlijk over de wijn?

Druif

Het eerste wat de geur je kan vertellen is of je met een (uitbundig) aromatisch druivenras te maken hebt of met een ingetogen druivenras, qua aroma dan. Wanneer je de druivenrassen goed kent, kan je er op basis van de hoeveelheid geur al een deel van de druivenrassen afstrepen. Dus heeft de wijn veel of weinig geur?

Vinificatie

De geur kan je soms wat vertellen over de vinificatie van de wijn, oftewel hoe de wijn gemaakt is. Heeft de wijn op hout gerijpt, dan kom je vaak vanille, geroosterde tonen of houtgeur tegen in de neus. Is hij reductief gemaakt (dat is zonder aanraking met zuurstof, meestal in roestvrijstalen tanks) dan zal het fruitaroma overheersen. Sommige wijnen rijpen lang op het afgestorven gist, dit heet “sur lie”, dan kan er een gist- of zuiveltoon in de wijn aanwezig zijn.

Leeftijd

Jonge wijnen ruiken meer naar fruit, terwijl oudere wijnen door de rijping andere geuren vertonen.

Stijl

Tenslotte kan de geur je iets vertellen over de stijl van de wijn. Wijnen uit de zogenaamde nieuwe wereld ruiken vaak uitgesproken naar fruit of juist naar hout en hebben meestal ook iets meer aroma. Europese wijnen zijn qua stijl vaak wat ingetogener. Wees hier wel heel voorzichtig mee, het is zeer verraderlijk, want er zijn natuurlijk uitzonderingen en de hoeveelheid aroma is ook erg druivenras-afhankelijk.

Kijken naar wijn – (wijnproeven stap 1)

20 maandag okt 2014

Posted by in Wijnproeven

≈ Een reactie plaatsen

Tags

, , , , , , , , , , ,

Wijn proeven – en eigenlijk ook gewoon wijn drinken – begint altijd met kijken. Veel liefhebbers, met én zonder veel wijnkennis en -cursussen, kijken naar hun glas en constateren hoe het eruit ziet. Punt. Zo ook ik… Maar wat zegt wat je ziet nou werkelijk over de wijn?

Allereerst wordt dit algemeen beschouwd als de meest onbelangrijke stap van het wijnproeven. Het kan een nuttige bijdrage leveren als je blind gaat proeven, maar eigenlijk is het meer een eerste indruk en een ondersteuning van alles wat je ruikt en proeft. Zelden kan je een wijn alleen op het aanzicht benoemen, maar soms kan het wel ervoor zorgen dat je een aantal dingen kan uitsluiten. Een ondersteunende stap dus.

Alhoewel het verhaal gaat over een bekende négociant (inkoper) in Bordeaux, die de tuinmuur tegenover zijn kantoor wit heeft geverfd. Telkens als hij meerdere wijnen ter beoordeling kreeg, ontkurkte hij de flessen en smeet van elke wijn een glas tegen de witte muur. De wijn die de donkerste vlekken op de muur veroorzaakte, kocht hij. Deze excentrieke methode is echter een zeldzaamheid…

Kijken begint met het schuin van je af houden van je glas, het liefst tegen een witte achtergrond. Vooral in de rand van de wijn zijn verschillende tinten te zien. Bovendien kan je op deze manier goed de concentratie (intensiteit) van de wijn beoordelen. Daarna kan je de wijn licht in het glas laten walsen om de viscositeit (stroperigheid) te zien. Je kan kijken naar de volgende facetten:

Witte wijn

Kleur

  • In z’n algemeenheid: Hoe bleker hoe jonger, hoe geler hoe ouder. Bijbehorende, veelgebruikte termen:
    • Kleurloos, groengeel, bleekgeel, lichtgeel, strogeel/goudgeel, amber.
Kleuren witte wijn volgens Wine Folly

Kleuren witte wijn volgens Wine Folly

Belletjes

  • Veel belletjes duidt op een (licht) mousserende wijn, een klein stroompje belletjes bij het inschenken dat (snel) weer verdwijnt kan duiden op bepaalde druivenrassen of op hele jonge wijn.

Viscositeit (stroperigheid – zie mijn post over wijnjargon)

  • Blijft de wijn aan het glas hangen? Als er een soort ring ontstaat aan de bovenkant wanneer je de wijn door het glas walst en de druppels lopen er langzaam uit naar beneden, dan noemen ze dat de tranen of benen van de wijn. Dit duidt op een hoge viscositeit, over het algemeen veroorzaakt door suiker of alcohol. Oftewel, als de ring langer blijft staan, heb je waarschijnlijk te maken met een wat zoetere wijn of een wijn met een hoog alcoholpercentage.

Rode wijn

Kleur

  • In z’n algemeenheid: Hoe paarser hoe jonger, hoe bruiner hoe ouder. Er zijn natuurlijk druivenrassen die eerder verkleuren dan anderen en vinificatie (wijnmaakproces – zie mijn post over wijnjargon) speelt ook een rol. In het proces kunnen de kleuren als het ware gefixeerd worden, door bijvoorbeeld houtrijping, waardoor de wijn langzamer bruin kleurt. Of de wijn verkleurt al tijdens het proces door bijvoorbeeld blootstelling aan zuurstof. Bijbehorende, veelgebruikte termen:
    • Paars, robijnrood, granaatrood, baksteenrood, taan (bruinig).
Kleuren rode wijn volgens Wine Folly

Kleuren rode wijn volgens Wine Folly

Concentratie

  • De concentratie zegt iets over het druivenras en de vinificatie. Een druivenras met veel anthocyanen (kleurstof in de schil – zie mijn post over wijnjargon), zoals syrah, malbec, cabernet sauvignon, geeft automatisch een wijn met meer concentratie dan een druivenras met weinig anthocyanen, zoals pinot noir, grenache en nebbiolo.
  • Lange schilweking zorgt voor een hogere concentratie, maar ook andere onderdelen van de vinificatie kunnen de concentratie beïnvloeden, teveel om op te noemen. Het is dus, zoals eerder gezegd, slechts een ondersteunende kwaliteit. Bijbehorende, veelgebruikte termen:
    • Helder, bijna doorschijnend, diep, zeer diep, ondoorschijnend.

Viscositeit

  • Een hoge viscositeit wordt over het algemeen veroorzaakt door suiker of alcohol. Bij een rode wijn heb je waarschijnlijk te maken met een wijn met een hoog alcoholpercentage.

Depot (bezinksel – zie mijn post over wijnjargon)

  • Er kan bezinksel in de wijn zitten. Dit is niets ernstigs en het kan wijzen op een ongefilterde wijn, maar meestal zijn het gewoon de vaste stoffen die achterblijven na een tijd van rijping.

Kijken is leuk, maar het zegt alleen bij zeer opvallende zaken écht iets over de wijn. Dus gaan we snel door naar de volgende stap: Ruiken!

[Volg mijn blog met Bloglovin]

Écht (wijn)proeven

13 maandag okt 2014

Posted by in Wijnproeven

≈ 1 reactie

Tags

, , , , ,

Iedereen kan proeven – is het lekker of niet lekker? – maar dat blijft altijd subjectief. Je kan ook objectief (analytisch) proeven, maar waar moet je dan op letten? En hoe kan je verwoorden wat je proeft? Daar heb ik mij de afgelopen jaren in verdiept en hier deel ik mijn ervaringen…

Mensen die mij van vroeger kennen, zullen erg verbaasd zijn dat juist ík een stukje schrijf over proeven. Als kind durfde ik namelijk niets te proeven en ik lustte ook bijna niets. Hoe dat zo is gekomen weet ik niet, want het was vóór mijn vroegste herinneringen. Ik weet alleen maar dat ik niets lustte en dat ik niet bereid was iets nieuws te proeven. Dan kan het ook niet tegenvallen, lekker veilig! Maar als volwassene heb ik geleerd dat je dan ook heel veel mooie dingen mist.

Over wijnproeven is veel gepubliceerd in wijnboeken en de media, maar dat gaat altijd over de voorwaarden, zoals een goed glas en een geurvrije omgeving, óf over hoe je het aan kan pakken: kijken, ruiken, proeven. Wat ik héél erg gemist heb in mijn eigen zoektocht en leerproces is informatie over wat je nou doet met die wijn in je mond. Waar moet je nou precies op letten en (vooral) waarom?

Toen ik nog een beginnende wijndrinker was, niet zo heel lang geleden, heb ik daar lang naar gezocht, maar helaas niets gevonden. Dus nu ik zelf wat meer geoefend ben, wil ik delen wat ik daarover tot nu toe geleerd heb. Hieronder een korte samenvatting, in mijn volgende blogs ga ik ik dieper in op verschillende elementen.

Kijken

Witte wijn: Het belangrijkste dat je kan zeggen, gaat over de kleur. Over het algemeen geldt: hoe bleker hoe jonger, hoe geler hoe ouder.

Rode wijn: Je kijkt naar de kleur en de concentratie.
Kleur: over het algemeen geldt: hoe paarser hoe jonger, hoe bruiner hoe ouder.
Concentratie: loopt van doorschijnend (helder), via diep, naar ondoorschijnend.

Ruiken

Probeer een algemene indruk van de wijn te krijgen en benoem dit in algemene termen, dus heeft hij veel of weinig geur en ruikt hij bijvoorbeeld naar:

  • fruit, bloemen, kruiden, aarde, dieren, hout, mineralen, chemisch?

Proeven

Met de wijn in je mond kan je letten op:

  • hoeveel zuur, zoet en bitter heeft de wijn?
  • smaakt hij naar: fruit, bloemen, kruiden, aarde, dieren, hout, mineralen, chemisch?
  • is de wijn uitgesproken fruitig en welke fruitsoorten proef ik?
  • (alleen voor rode wijn) heeft de wijn veel of weinig tannine?
  • heeft de wijn veel of weinig alcohol?
  • wat is het meest opvallende aan de wijn?
  • blijft de smaak lang hangen?

Als je deze punten aanhoudt, dan heb je een wijn analytisch geproefd. Het moeilijkste is niet om de wijn te proeven, dat kan iedereen! Het benoemen van wat je proeft, dat is de kunst. Maar maak je vooral niet te druk, als je vaak genoeg oefent, het liefst in goed gezelschap, dan word je vanzelf beter!

In mijn volgende blogs zal ik wat dieper ingaan op de verschillende aspecten van het proeven, zodat je ook weet hoe je bovenstaande elementen (zoet/zuur, fruit, tannine, etc.) herkent, waarom je erop kunt letten en wat het constateren ervan betekent. Zo hoop ik uiteindelijk een compleet beeld te scheppen van de kunst van het proeven van wijn.

De lekkerste wijn…

06 maandag okt 2014

Posted by in Wijnproeven

≈ 1 reactie

Tags

, ,

Als ik een proeverij geef, is zonder twijfel de meest gestelde vraag: Welke wijn vind jíj nou het lekkerst? Ik vind dit altijd een bijzondere vraag, het is alsof mijn (subjectieve!) oordeel, als zogenaamde expert, als (objectieve) waarheid wordt bestempeld. Maar het feit dat die vraag op elke proeverij gesteld wordt, geeft mij elke keer de gelegenheid om mijn “wijnmotto” ten tonele te brengen: Elke wijn heeft zijn eigen moment!

Ik geloof er heilig in dat ik een wijn het ene moment “zozo” of zelfs “niet lekker” kan vinden en op een ander moment fantástisch: het ligt aan allerlei omstandigheden. De juiste wijn op het juiste moment, dát is de kunst! Dat is in mijn ogen ook meteen het meest fascinerende aan het product wijn. Ik probeer me daar dan ook in te specialiseren door aan de ene kant het technische (analytische) proeven te verbeteren zodat ik een wijn beter objectief kan beoordelen en aan de andere kant te werken aan mijn kennis over wijn-spijs. Inmiddels heb ik een behoorlijk gedegen achtergrond in beide aspecten (zie over mij) en dus kan ik er wat over vertellen.

Het maken van wijn-spijs combinaties is wat mij betreft het makkelijkste voorbeeld als het gaat om het uitleggen van mijn motto. Maar er zijn meer voorbeelden te bedenken: op een feestje wil ik een wijn die ik gemakkelijk kan drinken, zonder al teveel poespas, maar als ik met mijn lief aan onze keukenbar zit voor een leuke avond met een goed gesprek, een spelletje en hapjes dan misstaat een bijzondere, complexe wijn absoluut niet. Op een terras in het zonnetje geniet ik van heel andere wijn dan ’s winters bij het haardvuur, maar minder extreem zijn wijnen die ik vóór het eten lekker vind ook heel anders dan de wijnen die ik erna graag drink. Gewoon, omdat mijn behoeftes gedurende de dag, bij elke gelegenheid, in elk jaargetijde en zelfs op elk tijdstip anders zijn.

Wijn & spijs combineren vergt kennis van zowel de wijn als het gerecht (inclusief kooktechnieken, ingrediënten, structuur, etc.), maar ook zeker de nodige creativiteit. Er zijn theorieën over, de belangrijkste is van Peter Klosse, maar met alleen de theorie ben je er nog niet. Je moet ook goed kunnen associëren en een heldere voorstelling kunnen maken van smaakbelevingen. Dit geldt overigens ook voor al m’n andere voorbeelden: creativiteit, inlevingsvermogen en kennis zijn belangrijke ingrediënten voor een juiste wijn op het juiste moment.